aanleiding
Momenteel zijn wij thuis bezig om onze inrichting te verbeteren. Te veel spullen zwerven door het huis zonder dat ze een vaste opbergplek hebben. Ons plan is om een oude kast, van die grote meubelgigant, te renoveren. De kast is gemaakt van onbehandeld hout. Om het uiterlijk van de kast rustiger te maken wil ik de deuren in blauwgrijs verven. Een combinatie van blank grenen en blauwgrijs lijkt mij mooi. Dus op zoek uiteraard naar een geschikte milieuvriendelijke verf.

zoektocht verf
Het vinden van milieuvriendelijke verf valt nog niet mee. Ik kom er snel achter dat een veel gebruikte benaming voor milieuvriendelijke verf, natuurverf is. Daarnaast vind ik benamingen als groene verf en eco-verf. Door op natuurverf te zoeken, krijg je meer resultaten. Bij de bouwmarkten is het niet te koop. Na wat speurwerk op internet vind ik enkele webshops waar ze natuurverf verkopen. Maar welke moet ik dan nemen en welke is het meest milieuvriendelijk? Om daar een antwoord op te vinden heb ik mij eerst verdiept in de samenstelling van verf. Wat zit er in verf?

samenstelling van verf
Verf is onder te verdelen in twee groepen, synthetische- en natuurverf. Die zijn weer onder te verdelen in watergedragen en niet watergedragen verf.
Verf bestaat hoofdzakelijk uit drie bestanddelen: een bindmiddel, een oplosmiddel en pigmenten. Naast deze bestanddelen worden er verschillende hulpstoffen toegevoegd. Het bindmiddel bepaalt de eigenschappen van de verflaag, zoals hechting, glans en duurzaamheid. Verfsoorten worden daarom vaak vernoemt naar hun bindmiddel: alkydverf, acrylaatverf, lijnolie enz. Oplosmiddelen zorgen er voor dat verf goed te verwerken is, goed vloeit en snel droogt. In watergedragen verf zorgt water daarvoor. Watergedragen synthetische verf kan echter ook milieubelastend zijn, doordat er schimmelwerende middelen en bindmiddelen in zitten. Bij het afspoelen van je kwasten kunnen die middelen in het grondwater terecht komen, wat schadelijk is voor waterorganismen en de mens. In niet watergedragen synthetische verf zit snel verdampende oplosmiddelen zoals terpentine en thinner. Die zijn slecht voor de gezondheid (inademing, huidcontact) en het milieu. Pigmenten geven kleur aan verf en zorgen voor de dekkracht.

pigmenten, foto gemaakt in Marrakech

Natuurverf is zoveel mogelijk gemaakt van onschadelijke, natuurlijke en zoveel mogelijk herwinbare grondstoffen. Het bindmiddel in een natuurverf is bijvoorbeeld lijnolie. Lijnolie wordt uit de zaden van vlasplanten geperst. Het oplosmiddel kan terpentijn (hars uit coniferen), citrusolie of water zijn en de pigmenten zijn van plantaardige of minerale oorsprong.

bloeiende vlasplant

keuze verf
Ok, nu ik weet waar ik op moet letten kan ik eenvoudig een verf kiezen. Helaas, zo makkelijk is het niet. Er zijn verschillende fabrikanten die allemaal aanprijzen dat ze de meest milieuvriendelijke verf maken. Om dat te kunnen beoordelen zijn er net als bij andere producten keurmerken, die een minimale milieuvriendelijkheid claimen. In tegenstelling tot landen om ons heen heeft Nederland geen erkend keuringsinstituut en erkend keurmerk voor milieuvriendelijke verf. In Europa is bijvoorbeeld Natureplus zo’n instituut met keurmerk.
Naast keurmerken en fabrikanten zijn er verschillende producten voor verschillende toepassingen: lakverf, vernis en beits. Voor mijn klus zoek ik lakverf die voor hout binnenshuis geschikt is.
Na wat zoeken ben ik een grote hoeveelheid merken tegen gekomen die natuurverf in hun assortiment hebben, bijvoorbeeld: Aquamarijn (Nederland), Allbäck (Zweden), Biofa (Duitsland) en Uula (Finland). Het blijft erg lastig om te ontdekken welke verf nu het ’groenste’ is. De meeste fabrikanten leveren een veiligheidsblad bij hun producten, waarin staat beschreven of er schadelijke stoffen in zitten. Veiligheidsbladen staan echter vol met codes, waardoor ze voor een leek moeilijk zijn te beoordelen.
Bij de meeste webshops kan je overigens alleen verpakkingen met 1 liter of meer kopen. Dat is, afhankelijk van de verf, goed voor ongeveer 15-25 m2. Aangezien ik 3,5 m2 wil verven is een liter veel te veel. Zo kom ik langzaam dichter bij mijn doel, een natuurverf kopen voor onze kast. Na veel lees- en speurwerk op uiteenlopende websites kies ik voor Ottonsson lijnolieverf, verkrijgbaar via de webshop purepaint.nl. Zij verkopen namelijk proefpotjes met 125 ml. Een mooie en laagdrempelige service om de verf en kleur eerst eens te testen, voordat je grotere hoeveelheden koopt, die je wellicht niet mooi vindt. De kleur wordt Per Hans blauw, what’s in a name?

kleur: Per Hans blauw van Ottosson

Het vinden van milieuvriendelijke verf vergt dus nog heel wat inspanning. Dit bericht beschrijft mijn zoektocht en is zeker niet volledig. Uiteindelijk weet ik niet of ik voor de meest milieuvriendelijke verf die er te koop is heb gekozen, maar door een hoeveelheid verf te kiezen die aansluit op mijn toepassing hoef ik in ieder geval niets weg te gooien.

In een volgende blog zal ik schrijven over mijn ervaring met de verf en het resultaat laten zien. Heb je ervaring met natuurverf? Deel die gerust en geef een reactie.