Afgelopen Hemelvaartsdag was het tijd om eens niet achter de computer te zitten, maar handen uit de mouwen te steken.
Onder leiding van de ervaren leemstucadoor Maarten Oudshoorn van Oudshoorn Leemwerk deed ik mee aan een workshop op een inspirerende plek, de Buitenwerkplaats Amsterdam, met de titel: “afwerkingen in leemstuc.”

Maarten Oudshoorn geeft uitleg

Tijdens de workshop kregen we alles te horen over het verwerken van leemstuc. Over de basis, verschillende ondergronden en afwerkingen. Ook werden een aantal speciale decoratieve leem-stuc-technieken behandeld. Het leuke was dat we na het theoretische gedeelte zelf gingen stucadoren in de volgens ecologische principes herbouwde stal.

zelf stuccen op een proefpaneel

de meester doet het nog een keer voor

Ik ben heel enthousiast geworden over leemstuc als duurzaam alternatief voor het in Nederland veel gebruikte gipsstuc en wijd hier daarom deze week mijn blog over. Gipsstuc heeft als bindmiddel gips. Afhankelijk van het productieproces zijn er drie soorten gips: natuurgips, ro-gips en fosfo-gips. Vooral de laatste twee hebben een hogere milieu impact dan leem. Fosfogips bevat bovendien radon, een radioactief gas dat langzaam ontsnapt uit het gipsstuc.

waarom stuccen?
Stucwerk heeft vaak als doel om wanden en plafonds vlak te maken. Vroeger werd een vlak gemaakte wand direct beplakt met behang. Tegenwoordig wordt een vlakke wand vaak afgewerkt met een, meestal witte, verflaag. Het aanbrengen van ornamenten en sierlijsten wordt ook onder stucwerk verstaan.

wat is leemstuc?
Leemstuc is een natuurlijk product en bestaat uit diverse soorten zand, klei, soms stro en natuurlijke bindmiddelen.

Tierrafino Base, een basisleemstuc

Aan de afwerklaag kan je allerlei stoffen toevoegen om de kleur en het uiterlijk te veranderen, zoals parelmoer, geel Sienna zand, stro en diverse kleurpigmenten.

toevoegingen om verschillende effecten van de afwerklaag te krijgen

Een wand of plafond die met leemstuc is afgewerkt heeft, anders dan een strakke witte gips gestucte wand, een hele natuurlijke en levendige uitstraling. Met het natuurlijke bedoel ik dat je het stro en de zandkorrels in het leemstuc kan zien zitten. De aardse kleurtinten dragen ook bij aan het natuurlijke effect. Leemstuc heeft geen effen kleur, maar allerlei kleurtonen. Stel je een doorgesneden aardlaag voor.

natuurlijke uitstraling van leemstuc

Naast een bijzondere uitstraling heeft leemstuc een aantal positieve eigenschappen. De belangrijkste eigenschappen van leemstuc zijn:
– eenvoudig te repareren bij kleine beschadigingen;
– vocht- en warmteregulerend (het kan vocht opnemen en het houd warmte vast);
– anti-statisch (geen stof op wand en plafond);
– verkort nagalm (verbeterd de akoestiek);
– kleurecht;
– afval kan worden hergebruikt of weggegooid in de tuin aangezien het een natuurproduct is.

Naast de positieve eigenschappen zijn er ook nadelen. Een nadeel van leemstuc kan de langere droogtijd zijn. Het bouwproces staat vaak onder grote tijdsdruk, waardoor bouwers niet willen wachten op een lange droogtijd (afhankelijk van de dikte en het aantal benodigde lagen) van leemstuc. Ook is leemstuc duurder dan gipsstuc. Dat komt grotendeels door de veel grotere vraag naar gipsstuc en het bijbehorende aanbod.

conclusie
Na de workshop ben ik erg enthousiast geworden over leemstuc. Een ruimte die is afgewerkt met leemstuc heeft veel meer karakter en voelt heel anders aan dan een ruimte die strak en wit is afgewerkt met gipsstuc. Dat gevoel wordt volgens mij voornamelijk bepaald door de kleur en de akoestische demping van leemstuc. Het is moeilijk te omschrijven met woorden. Om het gevoel ook eens te ervaren zou ik iedereen die geïnteresseerd is willen aanraden om eens bij de Buitenwerkplaats langs te gaan. Ze zullen je gastvrij ontvangen.
Wellicht is er nog een stukje wand over om te stuccen…

meer weten?
Maarten Oudshoorn, Oudshoorn Leemwerk
Maud Aarts & Dagobert Bergmans, de Buitenwerkplaats
Tierrafino leemstuc, Tierrafino

prachtig lichtinval langs de gestucte wanden en plafond in de stal